Cynie - odmiany, uprawa, pielęgnacja, rozmnażanie

CynieCynia to urocza roślina często sadzona w ogrodach. Roślina występuje jako jednoroczna, dwuletnia bylina lub podkrzew. Można ją wysiewać wprost do gruntu. Pochodzi z Meksyku oraz z południowo - zachodniej części USA, Ameryki Środkowej i Południowej. Do Europy zawitała w 1759 roku i nie zyskała początkowo popularności. Dopiero pod koniec XIX wieku i na początku XX stała się bardziej popularna. Należy do rodziny astrowatych. Znanych jest około 20 gatunków. Obecnie uprawiane powszechnie są także odmiany mieszane lub międzygatunkowe.

Roślina ma wysokość od 15 do 100 cm. Pokrój ma wzniesiony, pędy sztywne i wyprostowane. Rośliny karłowate często tworzą zwarte kępy. Liście ma sztywne i szorstkie, jajowate i jasnozielone. Kwiaty są duże, a płatki są sztywne jakby wycięte z papieru. Zaczyna kwitnąć w końcu czerwca i kwitnie do pierwszych przymrozków. Kwiaty występują w wielu kolorach. Mogą być białe, zielone, żółte, morelowe, pomarańczowe, łososiowe, różowe, czerwone oraz brązowe, szkarłatne, fioletowe, bordowe i lila. Niektóre odmiany mają kwiaty w paski, nakrapiane lub dwukolorowe. Cynia kwitnie w lecie i jesienią - od lipca do października. Zakwita około 3 miesiące od wysiewu.

Odmiany cynii

Zinnia angustifolia czyli cynia wąskolistna lub meksykańska. Roślina w stanie dzikim występuje w USA. Ma wysokość od 20 do 40 cm, silnie rozkrzewione łodygi i lancetowate liście. Nadaje się do uprawy w pojemnikach i na skalniakach. Kwiaty są duże o średnicy dochodzącej do 6 cm. Złożone są z brzeżnych kwiatów języczkowatych w kolorze pomarańczowożółtym z dodatkiem brunatnych kwiatów rurkowatych. Cynia kwitnie po 10 tygodniach od wysiewu. W sprzyjających warunkach bardzo obficie. Popularne odmiany: Persian Carpet, Starbright Mixed, Crystal White. Odmiany różnią sie wielkością kwiatów i barwą. Ładnie prezentuje się odmiana Amulette White, która tworzy białe kwiatostany o pomarańczowych środkach. Oryginalnie i pięknie wygląda również Orange Star, o intensywnie pomarańczowych kwiatach oraz Chippendale o złocisto orzechowych.

Zinnia elegants czyli cynia wytworna, jakobinka ozdobna. Jest to najbardziej znany gatunek i bardzo chętnie uprawiany. Roślina pochodzi z Meksyku. Dorasta do 30-100 cm i pokryta jest szorstkimi włoskami. Łodygi ma rozgałęzione. Liście są sercowo - jajowate lub owalne. Koszyczki kwiatowe są różnej wielkości także duże o średnicy do 15 cm osadzone pojedynczo na długich szypułkach. Zewnętrze kwiaty są purpurowe, a wewnętrzne żółte. Kwitnie od lipca do jesieni po 12 tygodniach od siewu. Większość odmian należy do tego gatunku. Jest dużo odmian. Są wysokie, średnie, karłowate, kaktusowate, chryzantemowe, daliowe, pomponowe, anemonowe czy też pojedyncze. Warto wiedzieć, że np. kwiaty pomponowe mogą być zarówno wysokie jak i karłowate.

Oprócz tych dwóch gatunków i ich odmian dostępne są w handlu liczne mieszańce międzygatunkowe Zinnia hybryda. Popularny obecnie mieszaniec to Profusion. Jest to wielokolorowa grupa roślin wyhodowana w celu poprawy odporności na mączniaka prawdziwego. Jest to mieszaniec między dwoma grupami głównymi. Często sprzedawany jest w mieszankach roślin o różnych kolorach kwiatostanów, jak Burpees Spielarten w pastelowych barwach. Czasem można kupić nasiona pojedynczych odmian. Cynie kaktusowate nazywane inaczej igiełkowymi nie przekraczają najczęściej pół, jak intensywnie pomarańczowa Inca, jasnoróżowa Pinca czy ciemnofioletowa Lilac Emperor. Cynie daliowe są wysokie, bo osiągają około 90 cm. Maja wielkie kwiaty. Niektóre aż do 15 cm. Wśród nich spotkać można wiele wartościowych odmian np. Burnus o czerwonych kwiatach, Morena o różowych kwiatach, Illumination (80–90 cm) tworząca różowe kwiaty o średnicy 10–12 cm, Jowita o szkarłatnych czy ciemnoczerwoną Lawę. Mniej popularne, a przez to bardziej oryginalne są zielonkawożółta Envy, zielonkawobiała Polar Bearl, łososiowa Eldorado i fioletowa Purple Prince. Cynie anemonowe mają kwiaty półpełne. Kwiatostany są spore ale nie tak duże jak u cynii daliowych. Cynie chryzantemowe mają spore kwiaty i występują w wielu kolorach. Należy do nich odmiana Blaze szkarłatnopomarańczowa, Red Man o czerwonych kwiatach, Empress o łososiowej barwie oraz koralowo różowa Coral Pink. Cynie pomponowe są raczej niskie i mają stosunkowo niewielkie kwiaty. Wśród nich można wyróżnić grupę Liliput o kwiatach w intensywnych kolorach oraz grupę Thumbelina.

Wymagania i pielęgnacja cynii

Rośliny w uprawie są dość wymagające. Będą zachwycać ale tylko wtedy gdy zapewni się im odpowiednie warunki uprawy. Trzeba zapewnić im dobrą glebę, zasilanie i podlewanie. Zasila się nawozem płynnym najczęściej co dwa tygodnie. Cynie rosną dobrze jedynie w miejscach słonecznych i ciepłych. Roślina nie lubi chłodnych nocy dlatego rozsadę wysadza się do gruntu po 20 maja. Nasiona można wysiać wprost do gruntu na początku maja. Rośliny otrzymane w ten sposób mają nieco mniejsze kwiaty i kwitną dopiero w sierpniu. Rośliny dobrze znoszą gorące i suche lata. Mogą zmarnieć gdy panuje wilgoć i chłód. Warto pamiętać, ze cynia wąskolistna lepiej niż wytworna znosi długotrwałe opady deszczu latem. Roślina wymaga gleb próchniczych czyli zasobnych w składniki pokarmowe. Zasilanie w takim przypadku może być zbędne. Odczyn ziemi powinien być obojętny do lekko zasadowego. Na glebach kwaśnych kwitną słabo. Ziemia powinna być przepuszczalna i dość wilgotna. Cynie nie znoszą gleby gliniastej. Taką glebę trzeba poprawić przez dodanie piasku i kompostu. Rośliny dobrze znoszą przesadzanie. Mogą zmieniać miejsce nawet w czasie kwitnienia.

Rozmnażanie cynii

Cynie można wysiać wprost do gruntu. Można też przygotować rozsadę. Nasiona są dość duże i zachowują zdolność kiełkowania przez 6 lat. W tym celu wyprodukowania rozsady pod koniec marca wysiewa się nasiona do skrzynek. Nasion nie należy zagłębiać, a jedynie przysypać delikatnie warstwą ziemi. Skrzynki muszą się znajdować w miejscu gdzie temperatura nie spada poniżej 18 stopni w miejscu jasnym ale nie w pełnym słońcu. Kiełkowanie trwa kilka dni. Siewki rosną szybko. Siewki trzeba przepikować gdy maja dwa liście do małych doniczek wypełnionych wilgotną ziemią. Wtedy trzeba temperaturę obniżyć do 12-16 stopni. Zapobiega to wyciąganiu się siewek. Zahartowaną rozsadę wysadza się późno, bo w końcu maja lub nawet na początku czerwca. Noce muszą być już ciepłe. Rozsada powinna mieć wielkość od 10 do 20 cm. Zależy to od odmiany.
Aby uzyskać roślinę rozkrzewioną trzeba usunąć pierwszy główny pąk. Jest to korzystne ale kwiaty mogą być nieco mniejsze. Rośliny wysiane wprost do gruntu trzeba przerywać pozostawiając najładniejsze i najmocniejsze.

Choroby i szkodniki

Cynia niestety nie jest roślina odporną. Głównym problemem z uprawą jest mączniak prawdziwy. Nadal nie ma odmiany całkowicie odpornej na tą chorobę. Chcąc uniknąć problemów warto wybrać mieszańca międzygatunkowego. Mniej podatna jest cynia wąskolistna, bardziej cynia wytworna. W przypadku zauważenia pierwszych objawów mączniaka trzeba oberwać porażone liście i rośliny niezwłocznie opryskać. Można w tym celu użyć preparatów gotowych. Dobry jest również środek domowy czyli pół łyżeczki sody oczyszczanej na dwa litry wody. Do tego trzeba dodać płynu do naczyń lub niewielkiej ilości mydła. Jeśli chodzi o szkodniki to cynie nie są często przez nie atakowane. Wrogiem mogą być ślimaki jeśli posadzi się rośliny w pobliżu miejsc ich żerowania.

Zastosowanie w ogrodzie

Zastosowanie jest różne w zależności od wielkości. Wysokie odmiany np. daliowe są bardzo cenione jako kwiaty cięte, ponieważ długo zachowują świeżość w wazonie. Zdobią aż do 10 dni, czasem 2 tygodni. Trzeba pamiętać jednak by wody było stosunkowo mało, ponieważ liście łatwo gniją mając kontakt ze świeżą wodą. Cynie o średniej wysokości nadają się na rabaty. Można z nich tworzyć wielobarwne plamy. Natomiast cynia karłowata czyli niskie odmiany sprawdzają się doskonale w uprawie pojemnikowej. Cynie pasują do ogrodów w stylu wiejskim ale nie tylko.

Komentarze